Cechy prawdziwego lidera IT – umiejętności, których potrzebujesz w 2023 roku

Czym jest przywództwo? Kim jest lider?

Wbrew pozorom nie tak łatwo zdefiniować przywództwo. Łącząc wiele różnych dostępnych definicji, przyjmijmy, że:

„Przywództwo to zdolność jednostki lub grupy osób do wpływania na członków grupy lub organizacji w taki sposób, aby wspólnymi siłami udało się osiągnąć zamierzone cele.”

Weźmy teraz tę definicję pod lupę i zastanówmy się, co to właściwie znaczy „być liderem”.

• Po pierwsze, przywództwo to umiejętność, którą ludzie rozwijają z czasem. Podczas gdy wielu ludzi uważa, że z cechami lidera trzeba się urodzić, w rzeczywistości można je szlifować całe życie poprzez profesjonalny rozwój zawodowy. Jak przekonasz się z dalszej części tego artykułu, skuteczne przywództwo wymaga umiejętności miękkich, zdolności skutecznego komunikowania się i motywowania innych.
• Nie jesteś liderem, jeśli nikt za tobą nie podąża. Najlepszymi liderami są ci, którzy mają umiejętności, które sprawiają, że ludzie sami chcą ich naśladować i w ten sposób przezwyciężyć jakiś problem lub stworzyć coś zupełnie nowego. Jeżeli chcesz być świetnym liderem, postaw na rozwój umiejętności interpersonalnych. W ten sposób zbudujesz relacje i sprawisz, że zespół sam pójdzie twoim śladem.
• Wielcy liderzy to ci, którzy motywują członków zespołu do osiągnięcia celu i prowadzą ich w dobrym kierunku. Zwłaszcza w środowisku biznesowym, w tym w branży IT, dobre przywództwo najczęściej znajduje odzwierciedlenie w osiąganych celach, w stworzeniu przyjaznego środowiska pracy oraz skutecznym rozwiązywaniu problemów.

Przywództwo vs. zarządzanie: kluczowe różnice

Jednym z najczęstszych błędów jest stawianie znaku równości między przywództwem i zarządzaniem. Gdyby wskazać jedną tylko rzecz, którą warto byłoby wynieść z lektury tego artykułu, niech to będzie właśnie rozróżnienie tych dwóch pojęć.

Podczas gdy przywództwo polega na inspirowaniu i prowadzeniu ludzi do celu, zarządzanie jest bardziej skupione na stosowaniu odpowiednich taktyk. I właśnie ze względu na swój taktyczny charakter zarządzanie bardziej skupia się na planowaniu, kontroli i delegowaniu zadań – dzięki temu zyskasz pewność, że zespół wykonuje zadania w możliwie jak najbardziej skuteczny sposób.

Zarówno przywództwo, jak i zarządzanie są w firmach ważne, wymagają jednak bardzo różnych umiejętności. Rzućmy okiem na niektóre z kluczowych cech IT managera (bez obaw, w dalszej części przyjrzymy im się bardziej szczegółowo). Na pewno pojawią się takie określenia jak:

• Dobry planista
• Organizator
• Osoba, która rozwiązuje problemy
• Ktoś, kto deleguje zadania i nadaje sprawom priorytety
• Osoba o wysokich kompetencjach miękkich
• Gracz zespołowy

Style przywództwa i przykłady

Styl przywództwa jest unikatowy dla każdego lidera i stanowi jedyny w swoim rodzaju kolaż metod działania, cech i zachowań. Nie spotkasz liderów o dwóch identycznych stylach przywództwa. Potencjał przywódczy przejawia się na wiele różnych sposobów, a gdy osoby nim obdarzone rozwijają swoje umiejętności, przyjmują rozmaite style przewodzenia innym. Jedną z najważniejszych lekcji przywództwa dla aspirujących liderów jest zidentyfikowanie i rozwój własnego stylu, czy to poprzez szkolenia, warsztaty, czy też przez nabywanie doświadczenia. Przyjrzymy się niektórym z najpopularniejszych stylów przywództwa.

1. Przywództwo transformacyjne

Przywództwo transformacyjne koncentruje się na kreśleniu wizji zmian i transformacji. Liderzy transformacyjni inspirują swoje zespoły, przedstawiając obraz lepszej przyszłości i angażując potencjał każdej osoby.

Ten rodzaj przywództwa jest niezwykle skuteczny w firmach, które są w trakcie dużych zmian. Liderzy transformacyjni starają się budować poczucie jedności oraz gromadzić energię i pasję wokół odważnej wizji: nowej, bardziej obiecującej przyszłości.

2. Przywództwo delegatywne

Lider delegujący prezentuje raczej luźne podejście do kierowania zespołem. Ten styl przywództwa jest bardzo rozpowszechniony w dobrze funkcjonujących zespołach, których członkowie z racji rozwiniętych umiejętności i dojrzałego podejścia nie wymagają ścisłej kontroli.

Liderzy skupiają się wówczas na stworzeniu pola dla rozwoju kreatywności, tak aby zespół – z moderowaniem, jeśli potrzeba – mógł pracować na własnych zasadach.

Kluczowe w przypadku takich liderów jest zaufanie i tworzenie środowiska, w którym każdy jest samodzielny i może podejmować decyzje. Ten styl przywództwa wymaga jednak silnych umiejętności budowania relacji, w przeciwnym razie może brakować jasności, kto jest odpowiedzialny za co i w jakim zmierza się kierunku. Nie można być w końcu zanadto wyluzowanym, w przeciwnym razie sprawy przestaną trzymać się wyznaczonego toru.

3.Przywództwo autorytatywne

Autorytatywni liderzy są często postrzegani jako wizjonerzy. Uwaga, nie należy mylić tego stylu z przywództwem autorytarnym. Tacy liderzy są naprawdę świetni w motywowaniu i inspirowaniu ludzi.

Najważniejszą umiejętnością jest w tym przypadku budowanie relacji – wówczas członkowie zespołu zaufają ścieżce, którą mają podążać. W połączeniu ze świetną komunikacją pozwala ona liderowi udzielać wskazówek i informacji zwrotnych na bardziej osobistym poziomie.

4. Przywództwo transakcyjne

Przywództwo transakcyjne koncentruje się na systemie nagród i kar jako drodze do osiągania celu. Opiera się na jasnym podziale ról, obowiązków, zadań i celów dla każdego członka zespołu w ramach szerszej struktury.

Z tego też powodu ten styl jest często określany jako „przywództwo menedżerskie” i ma wiele wspólnego z szeroko rozumianym zarządzaniem. Podczas gdy wiele osób nie przepada za tego typu przywództwem, w niektórych sytuacjach odpowiednia struktura jest ważna. Zwłaszcza jeśli mierzysz się z konkretnymi problemami lub w sytuacjach kryzysowych.

5. Przywództwo partycypacyjne

Przywództwo partycypacyjne, często nazywane demokratycznym, zachęca liderów do słuchania pracowników i angażowania ich w podejmowanie decyzji. Niezbędne są tu komunikacja i empatia, ponieważ liderzy, podejmując decyzje, często muszą wczuć się w sytuację swojego zespołu.

Wielu ludzi ceni taki właśnie styl przywództwa, ponieważ dzięki niemu czują, że mają wsparcie, są wysłuchani, a ich zdanie jest brane pod uwagę. Chociaż taki styl jest popularny zwłaszcza w zwinnym zarządzaniu projektami, może być trudny do utrzymania w dużych lub zdalnych zespołach.

6. Przywództwo służebne

Nawiązując do zwinnych metod zarządzania projektami, warto znać także pojęcie przywództwa służebnego (z ang. servant-leadership), coraz bardziej popularne w otoczeniu biznesowym. Służebny lider to człowiek, który nie tyle stoi na czele, co jest odpowiedzialny za swój zespół, daje przykład zachowaniem, pobudzając do działania. To człowiek pokorny, który stawia dobro własnego zespołu ponad prywatnymi aspiracjami. Jednocześnie działa w sposób asertywny, dzięki czemu jest darzony zaufaniem i szacunkiem.

10 umiejętności, które powinien posiadać skuteczny przywódca

Planując rozwój umiejętności przywódczych, nie każdy wie, od których zacząć. Gdy zapytamy o to, jaki jest współczesny skuteczny lider, wiele osób z pewnością odpowie bez wahania, że: daje przykład, motywuje swój zespół, jest empatyczny, pewny siebie i potrafi docenić i pochwalić osiągnięcia swoich podwładnych. Nie każdy jednak ma świadomość, z czego to wynika i jakie cechy składają się na taki obraz. Jake są zatem podstawowe cechy dobrego lidera?

Stawia na otwartość w komunikacji

Spytaj dowolnego lidera, którego cenisz, o najważniejsze kompetencje przywódcze niezbędne do osiągnięcia sukcesu. Z pewnością w pierwszej trójce wymieni właśnie dobrą komunikację. Skuteczna komunikacja to fundamentalna umiejętność każdego lidera – bo jak inaczej nawiązać kontakt z zespołem i umiejętnie poprowadzić go do celu?

Warto jednak pamiętać, że komunikacja to nie tylko mówienie. To także czas, jaki poświęcasz na wysłuchanie pracowników, aby wiedzieć, jakie nastroje panują w zespole. To pomocne, jeśli chcesz dostosować odpowiednio swój styl komunikacji i ułatwić wszystkim w zespole zrozumienie złożonych problemów.

Dobry lider buduje relacje

Przywództwo nie istnieje bez ludzi, więc jego kluczową częścią jest budowanie relacji z ludźmi. Liderzy, którzy budują silne i autentyczne relacje ze swoim zespołem, mają największe szanse na sukces. Dobre relacje kształtują poczucie, że zmierza się w tym samym kierunku, dzięki czemu ludzie znajdują w sobie wsparcie, gdy robi się trudno.

Wszyscy liderzy potrzebują wokół siebie osób, którym mogą zaufać. Upewnij się więc, że inwestujesz czas w rozwój umiejętności społecznych i budowanie relacji międzyludzkich.

Ciągle się uczy, jak myśleć strategicznie

Są umiejętności, z którymi człowiek się rodzi, i takie, które nabywamy z czasem. Rozwój myślenia strategicznego jest jedną z tych drugich – wymaga czasu, ale to jedna z kluczowych kompetencji liderskich. Myśląc o swoich celach i sposobach dotarcia do nich, osoby o silnych umiejętnościach przywódczych wykazują się szerszą perspektywą.

Liderzy, którzy cieszą się największym szacunkiem, mają jasną wizję przyszłości i znają ścieżkę, którą zamierzają iść. W przypadku wielu osób nauka strategicznego myślenia będzie się wiązać z koniecznością odbycia specjalnych szkoleń i zainwestowaniem weń czasu.

Zarządza konfliktami w sposób konstruktywny

Jedną z kluczowych umiejętności lidera, z której każdy zrobi prędzej czy później użytek, jest zarządzanie konfliktami. Otoczenie, w którym przychodzi nam współpracować, nie zawsze jest zgodne z naszymi wyobrażeniami. Zdarza się, że niektórzy członkowie zespołów nie są w stanie uszanować zdania innych czy zgodzić się z podejmowanymi decyzjami. Konflikty są nieodłączną częścią pracy i najlepsi liderzy wiedzą, jak zarządzać konfliktem w sposób konstruktywny.

„Szukanie winnych” i wskazywanie ich palcem nigdy nie kończy się dobrze, więc lider musi opanować sztukę empatii, negocjacji i komunikowania się w sposób, który pozwoli redukować napięcia i umocnić więzi. Empatia to kolejna cecha, która często może być rozwijana poprzez odpowiednie szkolenia i doskonalona z biegiem lat.

Stawia na uczciwość

Najlepsi liderzy są inspiracją dla otoczenia, lecz aby tak było, muszą najpierw zadbać o własną wiarygodność. Ta opiera się na uczciwości, która z kolei pozwala budować szacunek, autorytet i zaufanie.

Dobry lider dba więc o dobry przepływ informacji, buduje relacje oparte na zaufaniu i podejmuje uczciwe decyzje. Takie podejście jest ważne w wielu stylach przywództwa i nie można go pominąć również, rozwijając swój własny, osobisty styl.

Cieszy się zaufaniem

Uczciwość i zaufanie idą w parze – najbardziej szanowani liderzy łączą w sobie cechy przywódcze bazujące właśnie na uczciwości i zaufaniu. W końcu to w liderach inni szukają wsparcia, zmagając się z trudnymi sytuacjami i ufając, że wskażą oni rozwiązanie bądź zainspirują do działania.

Jako lider potrzebujesz zaufania ludzi – ich wiary w to, że dołożysz wszelkich starań, by zadbać o ich interesy. Zbudowanie zaufania wymaga czasu, ale też pewnej wrażliwości z twojej strony. Jak to osiągnąć? Otaczaj się ludźmi, którzy sprawią, że nie braknie ci wyzwań. Bądź gotów zaakceptować swoją własną winę w razie popełnionych błędów. Nadawaj potrzebom zespołu odpowiednie priorytety – w ten sposób pokażesz, że jesteś liderem godnym zaufania.

Podejmuje trudne decyzje

Chociaż ważne jest rozwijanie szerokiego spektrum umiejętności, osoby z nieprzeciętnymi kompetencjami przywódczymi najpewniej właśnie sztukę podejmowania decyzji opanowały do perfekcji. Jako lider z pewnością nieraz zostaniesz poproszony o przeprowadzenie trudnych rozmów, czy to w celu rozwiązania problemów, czy też wykorzystania nadarzających się okazji. Takie decyzje to także wytyczanie nowych kierunków działania.

Chociaż przy podejmowaniu decyzji nie trafisz na dwie identyczne sytuacje, warto posiłkować się danymi wszędzie tam, gdzie to możliwe. Dzięki temu będziesz kierować się faktami, nie emocjami. W zależności od decyzji, której podjęcie masz przed sobą, mogą to być dane:

• Finansowe – wyniki sprzedaży, bilans zysków i strat itp.
• Liczbowe – takie jak wyniki satysfakcji lub wskaźniki wydajności.
• Anegdotyczne – jak wyniki ankiet, recenzje produktowe lub wywiady z klientami.

Najlepsi decydenci biorą pod uwagę wszystkie punkty widzenia i opinie, nim znajdą opcję, która pozwala znaleźć złoty środek między ryzykiem a korzyścią.

Motywuje i inspiruje do kreatywnego działania

Firmy IT nieraz funkcjonują niczym bardzo złożone mechanizmy, więc czasami i ty będziesz musiał myśleć nieszablonowo. W takiej sytuacji rolą liderów jest pobudzanie kreatywności zespołu. Pamiętajmy, że nie wszyscy ludzie są w takim samym stopniu kreatywni. Jeśli jesteś jednym z nich, zbuduj wokół siebie grupę kreatywną i pozwól się zarażać entuzjastycznym, nieszablonowym podejściem.

Jest nastawiony pozytywnie

Winston Churchill powiedział kiedyś: „Jeżeli idziesz przez piekło, nie zatrzymuj się, idź dalej”. Umiejętność podążania naprzód, choćby się waliło i paliło, często wynika z ważnej cechy – pozytywnego nastawienia. Jeśli dopiero zaczynasz karierę w roli lidera IT, skup się na rozwijaniu pozytywnego podejścia, tak aby motywować ludzi do działania i inspirować swój team w czasie, gdy w projekcie pojawią się nieprzewidziane trudności. Pozytywnie usposobiony przywódca łatwiej też zaskarbi sobie zaufanie i umocni pozycję lidera w organizacji.

Skuteczny lider potrafi delegować zadania

Lider to osoba, która wie, że dzień nie jest z gumy. Dobrego przywódcę poznasz po wprawnym delegowaniu zadań. Chociaż delegowanie może wydawać się raczej umiejętnością z obszaru zarządzania, świadomość tego, że nie można brać zbyt wiele na swoje barki, jest niezmiernie istotna. Pozwoli ci skupić się na twoim podstawowym zadaniu, jakim jest prowadzenie zespołu w odpowiednim kierunku.

Rozwijaj umiejętność delegowania, aby lepiej zarządzać własną pracą i przekazywać innym zadania w sposób, który inspiruje i motywuje do osiągnięcia waszego wspólnego celu.

Aby zostać liderem zespołu, rozwijaj cechy lidera już dziś

Świetni liderzy nie pojawiają się z dnia na dzień. Najlepsi z nich nie tylko wykorzystują wrodzone cechy lidera, ale też poświęcają całe lata na rozwijanie i doskonalenie zaplecza umiejętności przywódczych.

Jeśli właśnie obrałeś ścieżkę lidera w branży IT, zacznij od wypracowania unikatowego stylu przywództwa i stwórz plan doskonalenia cech potrzebnych do motywowania, inspirowania zespołu i kierowania go w stronę sukcesu.